Titlebar
Einträge suchen
Einträge auflisten
Datensatz exportieren
  

Handschrift ::
Religieuze traktaten (Jan van Schoonhoven, Hendrik Suso, Johannes TauIer, Thomas a Kempis e.a.)

Kodikologischer Teil

Bibliothek:Gent, Universiteitsbibliotheek
Signatur:Hs. 1305
Siglen:
  • Ge 3 (Eckhart-Sigle, Quint)
  • Ge 7 (Tauler-Sigle)
Titel lt. Katalog:Religieuze traktaten (Jan van Schoonhoven, Hendrik Suso, Johannes TauIer, Thomas a Kempis e.a.)
Provenienz:Sint Katherinen dael, Hasselt; dritter Orden der Franziskaner; Het handschrift is afkomstig uit het klooster Sint-Catharinadal te Hasselt, een vrouwenklooster van de Derde Orde van St.-Franciscus. Dit blijkt uit een eigendomsmerk in de ondermarge op fol. lr°: Dit boec hoert toe den susteren vander derder ordenen sinte franciscus te haesselt tsinte katherinen dael. Op 31 januari 1844 werd het handschrift te Gent te koop aangeboden op een veiling door F. Verhulst. Het maakte daarna deel uit van de verzameling van F. A. Snellaert, uit wiens nalatenschap het door de Universiteitsbibliotheek werd aangekocht in 1872. (Reynaert, S. 150-151)
Provenienz ermittelt durch:Costard, S. 59; Reynaert, S. 150-151; Eintrag f. 1r ex-libris: Hasselt, Sint Katherinen dael
Alter:15. Jh. (1475, ca.), 2. Hälfte, 4. Viertel
Alter ermittelt durch:Costard, S. 59; Eintrag auf Blatt im hinteren Einband: Depistel van Eemstein (xve e.)
Einträge:Bll. 42 und 43 leer mit Spuren von Einträgen
Beschreibstoff:Papier mit einzelnen Pergamentblättern
Umfang:114 Bll. + je 3 moderne Vorsetz- und Nachsetzbll.
Lagen/Foliierung:VI (12) + (VI-I) (23) + (XI-2) (43) + 5 VI (103) + I (105) + (V-I) (114). In de eerste drie katernen zijn de buitenste en binnenste diploma's van perkament, met dien verstande echter dat in het tweede katern van het buitenste diploma, in het derde katern van elk van de twee perkamenten diploma's (zonder tekstverlies) de tweede helft werd weggesneden; verder zijn nog het afzonderlijk dubbelblad dat het negende katern vormt en het binnenste diploma van het laatste katern, waarvan echter weer de tweede helft is weggesneden, van perkament. De perkamenten folio's zijn dus: fol. 1, 6, 7, 12, 13, 18, 19, 24, 34, 104, 105.Reclamen bewaard op fol. 12vo, 55vo, 67vo, 79vo, 91vo. Sporen van afschrijving met stift: bladspiegel ca. 150-155 X 95-100 mm, iets minder van fol. 31 tot 38 en van fol. 106 tot 114; de perkamenten bladen, die gekrompen zijn, hebben een iets kleinere bladspiegel. Prikken met het oog op de afschrijving bewaard. Moderne paginering met potlood: van 1 tot 228. Papier op een aantal plaatsen gerestaureerd. Watermerk: een anker gelijkend op Briquet 382 (1452-1460). (Reynaert, S. 150); 42r-43v: leer
Blattgröße:21,2cm x 14,5cm (Filthaut, S. 361) / 20,7cm x 14,2cm (Axters, Bibliotheca, S. 147)
Format Schriftraum:15,2cm x 9,3cm
Schriftarten:Vermoedelijk één enkele, dan wel zeer onregelmatige hand: gotisch cursief, met op
veel plaatsen achterwegelating van de lussen. (Reynaert, S. 150)
Hände/Schreiber:mehrere Hände
Buchschmuck:Rubricering, rubrieken, rode onderstreping. Rode lombarden van 1 en 2 r. hoog. Versierde rode initiaal van 4 r. hoog op fol. 31ro ; versierde zwarte initiaal van 2 r. hoog op fol. 105ro. (Reynaert, S. 150)
Rubrizierung:Rubricering
Einband:Holzdeckel mit braunem Lederüberzug. 1 Schließe, verloren; Band vernieuwd in 1976, zoals blijkt uit een op de binnenzijde van het voorplat ingekleefd etiket van het restauratieatelier. Kalfslederen band over houten borden; drie ribben; één sluitriem. Achteraan mee ingebonden is een blad met gebeden op 2 januari 1766 uitgevaardigd door Johannes Robertus Caimo, bisschop van Brugge, gedrukt te Brugge bij Petrus de Sloovere. Voor- en achteraan telkens drie moderne papieren schutbladen. Vroeger: "varkensled. bd. over houten borden, onversierd ; sporen van sluitriem ; rug vernieuwd (achterplat los); bovenaan op het achterplat, met inkt: Depistel van Eemstein (xve e.)" (410). (Reynaert, S. 150)
Sonstige Vermerke:aufgrund mangelnder Informationen in der verwendbaren Literatur, die die Hs. behandelt, können keine weiteren detaillierten Angaben gemacht werden
ID der Handschrift:3399

Enthaltene Texte

Zählung Foliierung Texttyp Titel Anlass Bibelstelle
1. 1 1r-29v Brief [Jan van Schoonhoven]: Dit is die epistel van eemstein
2. 2 29v Exempel Anonym: Van negligencien inder ghetijden [Twee exempelen]
3. 3 30r Gebet Anonym: [Gebed van Salomo na de bouw van zijn tempel]
4. 4 31r-41v Lebensbeschreibung Anonym: Hier beghint Sinte macharius vite die biden paradise lach [Leven van St. Macharius, uit het Vaderboec] (2VL 10, Sp. 449f., v.a. 457-458)
6. 6 44r-51v Predigt Seuse, Heinrich OP (2VL 8, Sp. 1109-29): Predigt Bihlm. 1 "Lectulus noster floridus" C 20 Ct 1,15
7. 7 51v-62v Predigt Tauler, Johannes: Predigt "Ein Teil des Samens fiel in gut Erdreich" T 17 Lc 8,8
8. 8 62v-63r Traktat Anonym: Dit sijn goede gheestelijc vraghen ende antworden
9. 9 63r-64r Exempel [Meister Eckhart]: Spruch Pf. 67, "Meister Eckhart und der arme Mensch"
10. 10 64r-73r Brief Anonym: Een merkelike epistel van te doen enen volcomenen wt ganc der gheesteliker maescap ende den vader der liefden te versaken
11. 11 73r-101v Traktatexzerpt [Thomas Hemerken von Kempen] (2VL 9, 862ff.): "De imitatione Christi", Buch I, 1-24, deutsch
12. 12 101v-103r Textstück Anonym: Wten boeke van garnaten
13. 13 104r-v Textstück Anonym: [ohne Bezeichnung]
14. 14 105r-114v Traktat Anonym: Palmbaumtraktat (2VL 7, Sp. 277f.)

Bibliographischer Teil

Katalog:Reynaert, J., Catalogus van de Middelnederlandse handschriften in de bibliotheek van de universiteit te Gent, Bd. II/1: De handschriften verworven na 1852, Gent 1996, S. 150-154. (nur bis 114v)
Literatur:
  • Axters, S.G., Bibliotheca Dominicana Neerlandica manuscripta, 1224 - 1500, Bibliothèque de la Revue d'histoire ecclésiastique 49, Bureau de la RHE Louvain 1970, S. 147.
  • Axters, S.G., Bijdragen tot en bibliographie van de Nederlandsch-Dominikaansche vroomheid, in: Ons Geestelijk Erf, S. 47, Nr. 128.
  • Axters, S.G., De imitatione Christi. Een handschrifteninventaris bij het vijfhonderdste verjaren van Thomas Hemerken van Kempen † 1471 / Elenchus codicum manuscriptorum in quingentesimo anno ab obitu Thomae Hermken a Kempis (Schriftenreihe des Kreises Kempen-Krefeld 27), Kempen/Niederrhein 1971, S. 50.
  • Axters, S.G., De zalige Heinrich Seuse in Nederlandse handschriften, in: Heinrich Seuse. Studien zum 600. Todestag, 1366-1966. Gesammelt und hg. von Ephrem M. Filthaut, Köln 1966, S. 343-396, hier S. 361.
  • Bach, J. Meister Eckhart, Wien 1864, S. 202.
  • Costard, M., Die 'Imitatio Christi' im Kontext spätmittelalterlicher Laienlektüre im Mutterland der Devotia moderna, in: Aus dem Winkel in die Welt. Die Bücher des Thomas von Kempen und ihre Schicksale, hg. von Ulrike Bodemann und Nikolaus Staubach (Tradition – Reform – Innovation 11), Frankfurt a.M. 2006, S. 36-64, hier S. 59 (Nr. 51).
  • Derolez, A., Beknopte catalogus van de middeleeuwse handschriften in de Universiteitsbibliotheek te Gent verworven sinds 1852, Gent 1971, S. 16.
  • Deschamps, J., Middelnederlandse Bijbelhandschriften uit het klooster Sint Catharinadal
    te Hasselt, in: Liber Amicorum aangeboden aan Mter Jan Gruyters, Hasselt 1957, S. 194.
  • Lücker, M.A., Meister Eckhart und die Devotio Moderna, Leiden 1950, S. 162.
  • Quint, J., Neue Handschriftenfunde zur Überlieferung der deutschen Werke Meister Eckharts und seiner Schule. Ein Reisebericht (Meister Eckhart. Untersuchungen 1), Stuttgart/Berlin 1940, S. 256f. (Nr. 81).
  • Reynaert, J., "Het vroegste Middelnederlandse Palmboomtraktaat. 1. De handschriften", D.G.E. 52 (1978), S. 3-32 (S. 20-25).
  • Vooys, C.G.N. de, Meister Eckart en de nederlandse mystiek, in: Nederlandsch archief voor kerkgeschiedenis, Nieuwe Serie 3, 'S-Gravenhage 1905, S. 87f.
Literatur zu enthaltenen Texten:
  • Axters, S., Het Nederlandsche mystieke proza (Mystiek brevier, dl. 1), Antwerpen 1944, S. 134-137.
  • Axters, S.G., De imitatione Christi. Een handschrifteninventaris bij het vijfhonderdste verjaren van Thomas Hemerken van Kempen † 1471 / Elenchus codicum manuscriptorum in quingentesimo anno ab obitu Thomae Hermken a Kempis (Schriftenreihe des Kreises Kempen-Krefeld 27), Kempen/Niederrhein 1971, S. 50.
  • Axters, S.G., De zalige Heinrich Seuse in Nederlandse handschriften, in: Heinrich Seuse. Studien zum 600. Todestag, 1366-1966. Gesammelt und hg. von Ephrem M. Filthaut, Köln 1966, S. 343-396, hier S. 361.
  • Bach, J., Meister Eckhart, der Vater der deutschen Speculation, Wien 1864, S. 202.
  • Becker, V., Een brief van Johannes van Schoonhoven, in De Katholiek 86 (1884), S. 199-210, 352-361.
  • Becker, V., Een brief van Johannes van Schoonhoven, in De Katholiek 87 (1885), S. 126-141.
  • Beckers, H., Seuse-, Ruusbroec- und Schoonhoven-Texte in einer mystisch-ascetischen Sammelhandschrift aus dem Benediktinerinnenkloster Kortenberg in Brabant, in: Leuvense Bijdragen 63 (1974), S. 301-309.
  • Bruin, C.C. de, De Middelnederlandse vertaling van De imitatione Christi van Thomas a Kempis, Leiden 1954, S. 302, 304, 286.
  • Costard, M., Die 'Imitatio Christi' im Kontext spätmittelalterlicher Laienlektüre im Mutterland der Devotia moderna, in: Aus dem Winkel in die Welt. Die Bücher des Thomas von Kempen und ihre Schicksale, hg. von Ulrike Bodemann und Nikolaus Staubach (Tradition – Reform – Innovation 11), Frankfurt a.M. 2006, S. 36-64, hier S. 59 (Nr. 51).
  • Deschamps, J., Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken, Leiden 1972, S. 170.
  • Fleischer, W., 'Palmbaumtraktate', in: 2VL 7, Sp. 277-287. (weiter Literatur siehe dort)
  • Fleischer, W., Untersuchungen zur Palmbaumallegorie im Mittelalter, München 1976, S. 236-242.
  • Gruijs, A. / Persoons, E., Index des manuscrits contenant les œuvres de Jean de Schoonhoven (1356-1432), Scriptorium 20 (1966), S. 75-82.
  • Helander, D., Johannes Tauler als Prediger, Diss. Lund 1923, Uppsala 1923, S. 94f.
  • Mayer, J.G., Die 'Vulgata'-Fassung der Predigten Johannes Taulers. Von der handschriftlichen Überlieferung des 14. Jahrhunderts bis zu den ersten Drucken (Texte und Wissen 1), Würzburg 1999, S. 287.
  • Quint, J., Neue Handschriftenfunde zur Überlieferung Meister Eckharts und seiner Schule, Stuttgart 1940, S. 256-257.
  • Reynaert, J., Het vroegste Middelnederlandse Palmboomtraktaat. I. De handschriften, in: O.G.E. 52 (1978), S. 3-32.
  • Ruh, K., 'Eckhart-Legenden', in: 2VL 2 (1980), Sp. 350-353, hier Sp. 351.
  • Simon, O., Überlieferung und Handschriftenverhältnis des Traktates "Schwester Katrei". Ein Beitrag zur Geschichte der deutschen Mystik, Diss. Halle a.d. Saale 1906, S. 17 zu S. 135-152.
  • Simon, O., Überlieferung und Handschriftenverhältnis des Traktates "Schwester Katrei". Ein Beitrag zur Geschichte der deutschen Mystik, Diss. Halle a.d. Saale 1906, S.17.
  • St. Axters, Bibliotheca dominicana Neerlandica manuscripta, Löwen 1970, S. 147.
  • St. Axters, Bibliotheca dominicana Neerlandica manuscripta, Löwen 1970, S. 201.
  • Van Geest, P., Art. "Thomas Hemerken von Kempen", in: 2VL 9, Sp. 862-882.
  • Vooys, C.G.N. de, Middelnederlandse vertalingen van Johannes van Schoonhoven's werdken, in: Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis, N.S. dl. 41 (1956), S. 129-142 (S. 141-142).
  • Williams, U. / Hoffmann, W. J., Vitaspatrum, in: 2VL 10, Sp. 449f., v.a. 457-458.
WWW-Ressourcen:

Auswertender Teil

enthaltene Predigten:
  • Heinrich Seuse: Bihlmeyer, Pr. I
  • Tauler, Johannes: Predigt ›Ein Teil des Samens fiel in gut Erdreich‹
Typologisierung:Eckhart/Tauler
Eingestellt am: 03. Mai 2011 13:33
Letzte Änderung: 16. Apr 2012 12:03
URL zu dieser Anzeige: https://pik-test.ku.de/id/eprint/3399/
Logo KU
Katholische Universität Eichstätt-Ingolstadt | Forschungsstelle für Geistliche Literatur des Mittelalters - 85071 Eichstätt
Tel. 08421/93-23201 | Kontakt | Impressum | Datenschutz